Obywatelstwo Unii Europejskiej otwiera przed jego posiadaczami drzwi do szeregu praw i możliwości, które są fundamentem wspólnych wartości i aspiracji na terenie państw członkowskich. Jako obywatele UE, mamy dostęp do unikalnego zestawu praw, które obejmują wszystko, od swobody przemieszczania się i pobytu po ochronę dyplomatyczną i prawa wyborcze. Eksploracja tych praw jest kluczowa dla pełnego zrozumienia, co oznacza bycie częścią Unii Europejskiej, i jak te uprawnienia wpływają na nasze codzienne życie oraz przyszłość na kontynencie.
Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu
W ramach jednego z najbardziej cenionych przez obywateli UE praw, każdy obywatel Unii ma możliwość swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich. Oznacza to nie tylko możliwość podróżowania bez ograniczeń w celach turystycznych, ale również prawa do zamieszkania, pracy, studiowania lub prowadzenia działalności gospodarczej w innym państwie członkowskim bez potrzeby uzyskiwania specjalnych pozwolenie.
Prawa wyborcze
Jako obywatel UE, masz prawo do udziału w wyborach do Parlamentu Europejskiego, bez względu na to, w którym państwie członkowskim UE przebywasz. Oznacza to, że możesz głosować i kandydować w wyborach do PE w państwie członkowskim, w którym mieszkasz, nawet jeśli nie jest to kraj Twojego obywatelstwa. Dodatkowo, obywatele UE mają również prawo do udziału w wyborach samorządowych w miejscu swojego zamieszkania.
Ochrona przez konsulaty i ambasady
W sytuacji, gdy przebywasz w państwie trzecim, w którym państwo, którego jesteś obywatelem, nie posiada swojej reprezentacji dyplomatycznej lub konsularnej, masz prawo do ochrony dyplomatycznej i konsularnej przez ambasady i konsulaty dowolnego innego państwa członkowskiego UE, na takich samych zasadach jak obywatele tego państwa.
Prawo do składania petycji i skarg
Obywatele UE mają prawo do składania petycji do Parlamentu Europejskiego oraz skarg do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w przypadku, gdy czują, że instytucje UE lub państwa członkowskie działają niezgodnie z prawem UE. To uprawnienie zapewnia obywatelom możliwość zachowania kontroli nad działaniami podejmowanymi w imię ich interesów na poziomie Unii.
Prawo do równego traktowania i niedyskryminacji
Podstawowym prawem, z którego korzystają obywatele UE, jest prawo do równego traktowania. Zabroniona jest dyskryminacja na tle narodowości oraz wszelkie inne formy dyskryminacji określone w prawie UE, takie jak dyskryminacja ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne, religię, przekonania, niepełnosprawność, wiek czy orientację seksualną.
Inicjatywa obywatelska
Traktat Lizboński wprowadził inicjatywę obywatelską, która pozwala co najmniej milionowi obywateli UE z szeregu państw członkowskich inicjować procedury legislacyjne, prosząc Komisję Europejską o przedstawienie nowego aktu prawnego. Inicjatywa ta umacnia bezpośredni wpływ obywateli UE na politykę i decyzje podejmowane na poziomie Unii.
Prawa te stanowią istotną część obywatelstwa UE i są przejawem bliskości Unii ze swoimi obywatelami, umożliwiając im pełniejsze uczestnictwo w wspólnej przestrzeni politycznej, gospodarczej i społecznej. Są one dowodem na to, że Unia Europejska jest zjednoczeniem nie tylko państw, ale także obywateli, dla których dobrobyt i prawa są na pierwszym miejscu.
